_large.jpg)
از بالا به پایین : زمین - اورانوس - نپتون - پلوتو - زحل - مریخ
در شبی تاریک و صاف ، ستارگان چنان می‌درخشند که گویی می‌توان با دست آنها را لمس کرد. در واقع بیشتر ستارگان قابل دید برای چشم غیر مسلح ، در محدوده یک هزار سال نوری واقع هستند. گذشته از ستارگان چشمک زن ، نواری مه مانند و کم نور در سرتاسر آسمان کشیده شده است که به آن راه شیری می‌گوییم. این مه حفره فام ، دهها هزار سال نوری با ما فاصله دارد. با دوربین دو چشمی یا تلسکوپ کوچک ، به صورت اجتماع انبوهی از هزاران هزار ستاره کم نور دیده می‌شود. گرچه این ستارگان بسیار دور دست هستند، ولی مجموع نور آنها را می‌توان با چشم دید.
مشخصات کهکشان راه شیری
کهکشان راه شیری ، کهکشانی مارپیچی است که شامل حدود 500 میلیارد ستاره است. این کهکشان حدود 10 میلیارد سال پیش ، از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت. در قسمت مرکزی کهکشان راه شیری هسته‌ای کروی قرار دارد که ممکن است شامل یک حفره سیاه نیز باشد. هسته توسط گروهی از دنباله‌های مارپیچی در برگرفته شده است. این دنباله‌ها از ستاره‌های فروزان تازه شکل یافته تشکیل شده‌اند. هسته و قرص کهکشان با هاله‌ای از ستاره‌هایی با طول عمر بسیار زیاد ، در بر گرفته شده‌اند.
قطر هسته یک کهکشان در حدود 10000 سال نوری است. قسمت احاطه کننده هسته دارای قطری برابر با 100000 سال نوری و ضخامتی برابر با 1000 سال نوری است . هاله کهکشان دارای قطری تا 50000 سال نوری است. منظومه شمسی (شامل ابر اوپتیک-اورت) با عرضی برابر با سه سال نوری نسبتا کوچک به نظر می‌رسد. خورشید با سرعتی حدود 220 کیلومتر (135 مایل) در ثانیه ، مرکز کهکشان را در مدت زمانی حدود 250 میلیون سال دور می‌زند. تا کنون خورشید 15 تا 20 دور به گرد هسته کهکشان چرخیده است.
 |
گذر صورتهای فلکی از راه شیری
بیرون از راستای راه شیری تعداد بسیار کمی ستاره کم نور وجود دارد. بطوری که درخشش مبهمی نیز از آنها آشکار نمی‌شود. به علت آنکه راه شیری دایره کاملی در سرتاسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه روی زمین می‌توان بخشهایی از آن را دید. چند صورت فلکی مهم که راه شیری از میانشان می‌گذرد، شامل ذات الکرسی ، پرساوس ، ممسک الاعنه (ارابه ران) ، تکشاخ ، بادبان ، صلیب ، عقرب ، قوس ، دلو و دجاجه است.
فراوانی میدان ستاره
انبوهترین میدان ستاره‌ای ، در راه شیری جنوبی قرار دارد که منظر زیبایی در آسیای جنوبی و آفریقایی جنوبی بوجود می‌آورد. برای رصد کنندگان واقع در نیمکره شمالی ، بهترین حالت راه شیری اواخر تابستان دیده می‌شود. هنگامی که دجاجه را بتوان در بالای سر دید.
ماهیت راه شیری
ما منظره کهکشان عظیم و پرستاره‌ای را که درون آن زندگی می‌کنیم، به صورت راه شیری می‌بینیم. در کهکشان ما ، احتمالا صد هزار میلیون ستاره وجود دارد. ما در میان این کهکشان هستیم و به همین دلیل نمی‌توانیم شکل کلی آن را به آسانی تجسم کنیم. در واقع ، کهکشان راه شیری ، شبیه یک چرخ فلک غول پیکر است و دو بازوی پرستاره دارد، که چندین بار به دور بخش مرکزی پیچیده‌اند. طول کهکشان ما 100000 سال نوری است. 30000 سال طول می‌کشد تا یک پیام رادیویی از زمین به مرکز آن برسد. اگر ستارگان کهکشان را با سرعت سه ستاره در یک ثانیه بشماریم، هزار سال طول می‌کشد.
قسمت نورانی راه شیری
روشن ترین بخش راه شیری در صورت فلکی قوس است. تلسکوپهای رادیویی فروسرخ ، علامتهای پرقدرتی از این منطقه آشکار می‌کنند. شاید درمرکز بیظلم کهکشان ما ، یعنی نقطه‌ای در راستای صورت فلکی قوس ، سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و توده انبوهی از آنها را در کنار هم جمع می‌کند.
 |
تغییر صورتهای فلکی
چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخشهای مرکزی پیوسته از قسمتهای بیرونی پیشی می‌گیرند، به این معنی است که ستارگان نیز بطور مداوم در پهنه آسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال آینده ، منظره صورتهای فلکی در نتیجه این حرکت بی وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.
سایه
سایه منطقه‌ای است که نور از منبع آن به علت ممانعتی یک جسم ایجاد می‌کند قابل دسترسی نیست و همهٔ فضای پشت یک جسم تاریک به همراه نور جلوی آن را در بر می‌گیرد. بخش تقاطع یک سایه، یک محیط مرِِِیی دو بعدی یا تصویر وارونه یک جسم می‌باشد که جلوی نور قرار گرفته‌است. اجسام آسمانی زمانی که قدر نجومی آنها مساوی یا کوچکتر از منفی چهار(4-) باشد، می‌تواند سایهٔ مریی بیندازد. هم اکنون تنها اجرام آسمانیی که قادر به تولید سایه‌های قابل رؤیت بر روی زمین هستند، خورشید، ماه و تحت شرایطی سیارهٔ ناهید می‌باشد.
خلا
مواد و وسایل لازم : یک عدد قوطی خالی نوشابه – یک عدد بادکنک- یک عدد قیچی- یک فنجان آب- دستکش –ظرف خالی
روش آزما یش : ابتدا بادکنک رامطابق شکل زیر بریده و دو قسمت آن را کنار هم بگذارید .قوطی خالی نوشابه را داخل یک ظرف خالی گذاشته ، آب را جوش آورده و به اندازه ی یک فنجان داخل قوطی بریزید .سپس قسمت پایین بادکنک را روی درب باز قوطی بگذارید و آن را با دهانه بریده شده ی بادکنک محکم روی قوطی ببندید . نکته : چون با ریختن آب داخل قوطی ، قوطی داغ می شود باید مراقب باشید دستتان نسوزد و از دست کش استفاده کنید. حال ، قوطی را کنار بگذارید تا سرد شود و هر چند دقیقه به آن نگاه کنید و مشاهده ی خود را بنویسید . مشاهدات : ابتدا سر بادکنک کم کم باد می شود و بعد که قوطی سرد شد باد آن می خوابد و بادکنک رو به تو می رود و قوطی هم همین طور .سپس قوطی مچاله می شود . نتیجه گیری : ابتدا چون آب داغ است بخار ایجاد می شود در نتیجه بادکنک سر قوطی باد می شود . بعد به علت سرد شدن آب داخل قوطی ، بخار ها دوباره تبدیل به آب شده و باد بادکنک از بین می رود و قوطی به علت وجود نداشتن هوا ، مچاله می شود. علت مچاله شدن قوطی همان طور که در شکل بالا نشان داده شده ، این است که تعداد مولکول های هوا ی بیرون قوطی از داخل آن بیشتر است در نتیجه فشار هوای بیرون قوطی از داخل آن بیشتر شده و قوطی مچاله می شود .
منظومه ی شمسی
منظومه ی شمسی دارای یک ستاره به نام خورشید و نه سیاره است. خورشید در مرکز منظومه شمسی قرار دارد و نه سیاره به ترتیب عطارد، زهره ، زمین ، مریخ ، مشتری ، زحل ،اورانوس ، نپتون و پلوتون می باشند که به دور خورشید می گردند.
مشتری بزرگ ترین سیاره و پلوتون کوچک ترین سیاره منظومه شمسی است . در بین مریخ و مشتری کمربند سیارک ها (شهاب سنگ ها) وجود دارد . موجودات زنده فقط درسیاره زمین زندگی می کنند . در سیاره مشتری لکه ی سرخ رنگ بزرگی وجود دارد که در واقع یک طوفان بسیار بزرگ است. دانشمندان احتمال می دهند که این لکه تا چند سال دیگر از بین برود. بزرگ ترین کوه آتشفشان منظومه شمسی در سیاره مریخ قرار دارد. البته پلوتو دیگر سیاره نیست.